به نقل از «تسنیم»

یادداشت| جشنواره هنرهای تجسمی فجر متعلق به مردم و هنرمندان است

تاریخ انتشار: ۱۶ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۰۲۴۹۳۰

«سعید فلاح‌فر» عکاس و منقد عرصه هنرهای تجسمی در یادداشتی به تحلیل و ارزیابی پانزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر پرداخته است. - اخبار فرهنگی -

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نمایشگاه پانزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر این روزها در فرهنگستان هنر برپا است. طی 15 دوره برگزاری این رخداد هنری مباحث، تحلیل‌ها و ارزیابی‌های گوناگونی درباب ماهیت، کارکرد، رسالت و سایر وجوه مرتبط به جشنواره هنرهای تجسمی فجر مطرح شده است و این قسم مباحث همچنان نزد اهالی هنرهای تجسمی و اصحاب قلم جریان دارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

«سعید فلاح‌فر» عکاس و منقد شناخته‌شده عرصه هنرهای تجسمی در یادداشتی که به صورت اختصاصی در اختیار خبرگزاری تسنیم قرار گرفته است، به تحلیل و وارسی این رخداد هنری پرداخته است. 

در این یادداشت آمده است: 

«قبل از هر بحثی لازم به یادآوری است که «فرهنگ» موضوع یا در حقیقت پروسه‌ی پیچیده‌ای است و مخصوصاً شکل‌گیری و تغییرات آن نیاز به یک دوره درازمدت دارد. فرهنگ نه خلق‌الساعه است و نه خلق‌الساعه از بین می‌رود. با تصمیم‌گیری فردی و حتی اتفاق نظر اقلیت و اکثریت هم به وجود نمی‌آید. این‌طور نیست که کسی یا کسانی دور هم جمع شوند و درباره تولید فرهنگ یا تغییر آن تصمیم بگیرند. فرهنگ به عوامل متعدد و درهم تنیده‌ای بستگی دارد که مدیریت همزمان همه‌ی آن‌ها تقریباً غیرممکن است. حدأکثر در دوره‌های محدودی ممکن است قسمت‌هایی از تظاهر بیرونی آن برجسته یا پنهان شود. هنر هم به‌عنوان بخشی از فرهنگ، تابع همین فرمول است. بنابراین باید پذیرفت که انتظار نمی‌رود رویدادی مثل یک جشنواره هنری، چوب جادویی خود را به سر هنر بزند و ناگهان همه‌چیز تغییر کند.

اگر نگاهی به دوسالانه‌های هنری داشته باشیم -که شکل سنتی رویدادهای تجسمی هستند- نشانه‌هایی پیدا خواهیم کرد. مثلاً مقایسه اولین دوسالانه نقاشی با آخرین دوره یا مقایسه ترتیبی دوسالانه‌های مجسمه‌سازی. وقتی در آخرین دوسالانه عکاسی، هنرمندی یک نگاتیو قدیمی را با نوارچسب روی صفحه سیاهی می‌چسباند و قاب می‌گیرد، یا در دوسالانه سفال یک هنرمند قطعات آجری لعاب داده را در کف نمایشگاه می‌چیند و...، این‌ها نشانه و پیام‌هایی است که هنرمند برای مخاطب و جامعه هنری ارسال می‌کند. این یعنی جامعه هنری به‌دنبال یک ساختار جدید می‌گردد. یعنی دغدغه‌های تازه‌ای پیدا کرده که دیگر در قالب‌های گذشته جای نمی‌گیرد. این همان پیامی است که مدیران فرهنگی لازم دارند. همان جریان فرهنگی بطن جامعه است. فرهنگی که منتظر تصمیمات مدیریتی و بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌ها نمی‌ماند. جریانی که اگر باور نشود، اگر دیده نشود، همه‌چیز را پشت سر می‌گذارد. جریانی که اگر به موقع به آن نپیوندیم، لحظه به لحظه از آن عقب می‌مانیم.

نیرومند: رویش نسل جدیدی از هنرمندان را در جشنواره هنرهای تجسمی فجر شاهد هستیم

جشنواره هنرهای تجسمی فجر قرار بود هم پاسخی به این پیام‌های جامعه هنری باشد و هم فرصتی متناسب با نیازهای هنر معاصر فراهم کند. بدون اینکه ظرفیت و جایگاه دوسالانه‌ها را ندیده بگیرد. جشنواره‌ای که می‌تواند هنرهای تجسمی را به معنای منسجم، جهانی و معاصرش پوشش داده و رابطه‌ای سازگار و امروزین میان هنرمند، اثر هنری و مخاطب برقرار کند. عده‌ای تصور می‌کردند که چون سینما، تئاتر و موسیقی، جشنواره اختصاصی فجر دارند، هنرهای تجسمی و مد و لباس هم باید صاحب این عنوان باشند. اما تولد جشنواره هنرهای تجسمی فجر علاوه بر این موضوع، برخاسته از یک نیاز ذاتی در دل تحولات هنری معاصر بود.

از همان آغاز راه؛ این جشنواره عملاً دچار استنباطی اشتباه از خاستگاه و جایگاه بدیهی خود بود و بنابراین گرفتار دام آزمون و خطاهای بی‌پایان شد. یعنی مدام به بازتعریف‌هایی پرداخت که نتایج حاصل‌شده به آن پیام‌های اولیه ارتباط نداشت. گاهی جایگزین دوسالانه می‌شد، گاهی دنبال دیدگاه فستیوالی و ایده‌های میان‌رشته‌ای -که به استناد نتایج برگزاری، تصور درستی از آن وجود نداشت - می‌رفت. گاهی به گزارش سالانه فعالیت‌های تجسمی کشور تمایل نشان می‌داد. گاهی به مدل «یک نگارخانه‌ بزرگ» نظر داشت. حتی در یک دوره آن‌قدر از ماهیت واقعی و ذاتی خود دور افتاد که سودای برگزاری در مقیاس بین‌المللی دامنش را گرفت. یک بار هم در قسمتی از برنامه‌های دوره چهاردهم، رسماً به یک اردوگاه سیاسی پیوست.

در کنار همه این گرایشات، البته عنوان «فجر» هم می‌توانست نگرشی غالب پیدا کند. در تمام این تمایلات آنچه همیشه نامعلوم بود؛ تعریف کیفی جشنواره و سهم تعیین شده‌ای از ترکیب جوانان و پیشکسوت‌ها بود که نوعی سردرگمی را به رخ می‌کشید. از آنجا که ساختار پایه برای جشنواره به درستی تعریف نشده بود، شوراهای سیاستگذاری به جای اصلاح روند، مدام تغییر ریل می‌دادند. همه‌ی این وضعیت را شاید بتوان در این عبارت خلاصه کرد؛ جشنواره اصرار داشت به جای شنیدن پیام جامعه معاصر هنری، تولیدکننده پیام باشد. ممکن است یک تهیه‌کننده سینما- به این دلیل یا بهانه که تأمین فرایند تولید را به عهده دارد- در سرنوشت فیلم اثر بگذارد. اما این شیوه نمی‌تواند یک الگوی موفق فرض شود. نباید تصور کرد که حمایت‌های دولتی از جشنواره مساوی با مالکیت دولتی جشنواره است. جشنواره هنرهای تجسمی متعلق به هنرمندان و مردم است.

پانزدهمین دوره جشنواره هنرهای تجسمی فجر وضعیت تازه‌ای را تجربه کرد. اتفاقات اخیر در جامعه باعث واکنش‌های خواسته و ناخواسته‌ای در بین هنرمندان و مخاطبان شد. عده‌ای ترجیح می‌دادند از این جشنواره کناره‌گیری کنند و عده‌ای توانستند قسمتی از این جای خالی را پر کنند. این آزادی عمل در هر جشنواره‌ای وجود دارد و همین رفتارها و اولویت‌ها هم خود بخشی از محتوای قابل تحلیل جشنواره محسوب می‌شود. وقتی وزارت راه برای اتصال دو نقطه شهری اتوبان می‌سازد، عده‌ای برای مسافرت و مقاصد تفریحی از آن اتوبان استفاده می‌کنند، عده‌ای هم برای تجارت و زیارت. (کسی هم به تصمیمات شخصی راننده‌ها، رنگ خودروها، قیمت خودروها، لهجه راننده‌ها و... ورود نمی‌کند.) اما به خاطر هیچ‌کدام از این گروه‌ها اتوبان مسدود نمی‌شود. (اگرچه ممکن است راننده‌ای به خاطر سرعت غیرمجاز جریمه شود یا پلیس اتومبیل‌هایی که بار قاچاق دارند را متوقف کند.) اعتبار اتوبان، علاوه بر اهمیت مبداء و مقصد، با مجموعه امکانات، منظر، تسهیلات و محدودیت‌های آن سنجیده می‌شود. به همین دلیل جشنواره پانزدهم در کنشی قابل پیش‌بینی با وضعیت موجود برگزار شد و از قضا همسو با اتفاقات اخیر و پذیرش محدودیت‌های کمی و کیفی، رویکرد خود را بیش از همه دوره‌های گذشته بر «هنر فجر انقلاب اسلامی» متمرکز کرد.»

انتهای پیام/

منبع: تسنیم

کلیدواژه: جشنواره هنرهای تجسمی فجر هنرهای تجسمی جشنواره هنرهای تجسمی فجر عده ای

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۰۲۴۹۳۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

بررسی سیر تحول هنرهای قرآنی/ اهمیت نگاه میراث فرهنگی به هنر قرآنی

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط‌عمومی نگارخانه ترانه باران، نشست تخصصی «سیر تحول هنرهای قرآنی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی» در راستای اهداف پژوهشی نخستین نمایشگاه تخصصی هنرهای قرآنی «روایت باران» عصر جمعه ۷ اردیبهشت، با حضور اساتید، دانشجویان، خوشنویسان و علاقه‌مندان به هنرهای قرآنی در فرهنگسرای نیاوران برگزار شد.

این نشست تخصصی با سخنرانی سجاد محمد یارزاده رییس دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی فرشچیان، مهدی خانکه استادیار و رییس مدرسه عالی مهارتی دانشگاه فرشچیان، مهدی محمدی استادیار و مدیر گروه هنرهای سنتی و صنایع دستی دانشگاه سوره و محبوبه کاظمی دولابی مدیر نگارخانه ترانه باران همراه بود.

عملکرد مطلوب بخش خصوصی نسبت به بخش دولتی در حوزه هنرهای اصیل ایرانی و اسلامی

سجاد محمد یارزاده رییس دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی فرشچیان در این نشست با اشاره به عملکرد مطلوب نگارخانه ترانه باران به عنوان بخش خصوصی نسبت به بخش دولتی در حوزه هنرهای اصیل ایرانی و اسلامی گفت: دلیل این موفقیت این است که کسی که عاشق این هنرها باشد می‌تواند موفق عمل کند، هنرهای قدسی مرز ندارند. البته طبیعی است که باید به معیشت هنرمندان و اقتصاد هنر هم توجه شود.

وی با اشاره به اینکه هنرمندی که به سمت هنر اصیل برود ماندگار خواهد بود، گفت: یکی از رموز ماندگاری هنر و هنرمند رجوع به متون مرجع است و قرآن یکی از متون مرجع محسوب می‌شود.

در دل قرآن فضای گفت‌وگوی بسیاری درباره هنر وجود دارد

در ادامه نشست مهدی محمدی استادیار و مدیر گروه هنرهای سنتی و صنایع دستی دانشگاه سوره با اشاره به اینکه در دل قرآن فضای گفت‌وگوی بسیاری درباره هنر وجود دارد، بیان کرد: در هیچ کدام از آیات قرآن هنر تقبیح نشده است. در واقع هنر و شعر مورد توجه هستند.

کلیت قرآن یک اثر هنری شاخص است

مهدی خانکه استادیار و رییس مدرسه عالی مهارتی دانشگاه استاد فرشچیان نیز سخنان خود را با محوریت الهی نگاری ادامه داد و با بیان اینکه کلیت قرآن یک اثر هنری شاخص است، گفت: ادبیات نخستین تجلی الهی نگاری است اما در مورد آیات قرآن، ما درباره محکمات تصویرگری نداریم. آثار موجود در این زمینه نشان می‌دهد هنرمندان بیشتر نسبت به متشابهات و بخش‌هایی که روایات متعدد از آنها نقل شده توجه نشان داده و علاقه‌مند به خلق آثار هنری در شاخه‌های مختلف بوده و هستند.

وی با نمایش آثار هنرمندان حوزه نگارگری با موضوع معراج، مباهله، عاشورا و همچنین چند اثر از استاد فرشچیان با استناد به آیات و روایات مانند پنجمین روز آفرینش، ضامن آهو و ... گفت: بعد از دوره صفویه است که هنرمندان و عرفا فرصت پیدا کردند تا متشابهات را در قالب رشته‌های مختلف هنری روایت کنند.

در ادامه این نشست خانکه و یارزاده ابراز امیدواری کردند که برگزاری چنین نشست‌هایی بتواند ارتباط بین گالری ها، بازار هنر و دانشگاه را تقویت کنند.

نگاه میراث فرهنگی به هنرهای قرآنی بسیار مهم است

محبوبه کاظمی دولابی مدیر نگارخانه ترانه باران نیز در پایان این نشست به دلیل برگزاری نمایشگاه تخصصی هنرهای قرآنی «روایت باران» اشاره کرد و گفت: بعد از هتک حرمتی که سال گذشته به قرآن مجید به عنوان فرهنگ اسلامی ما شد، به عنوان مدیر تنها نگارخانه تخصصی هنرهای ایرانی اسلامی وظیفه خود دانستم که به زبان هنر نسبت به این هتک حرمت واکنش نشان دهم، نتیجه آن برگزاری نمایشگاه فاخر «روایت باران» بود. اگر به حریم فرهنگی هر کشوری در جهان توهین شود، فرد فرد آن کشور اعتراض خواهند کرد و صدای آن را به گوش جهانیان خواهند رساند.

وی بیان کرد: از این رو آمادگی آن را داریم که نمایشگاه تخصصی هنرهای قرآنی را در کشورهای دیگر هم برگزار کنیم. مهمترین رسالتی که ما داریم این است که حلقه‌هایی که می‌تواند در این زنجیره نقش داشته باشد را به هم متصل کنیم. چون با هر تفکر و اندیشه‌ای همه ما برای قرآن احترام قایل هستیم و دوست داریم به بهترین شکل ممکن در دنیا فعالیت‌های ترویجی انجام دهیم که علاوه بر تاثیرگذاری در حوزه فرهنگ ایرانی اسلامی، می‌تواند به موضوع معاش هنرمندان این حوزه هم توجه کند.

کاظمی با اشاره به اهمیت کتابت قرآن مجید گفت: هنرهای سنتی به ویژه خوشنویسی، هنری نیست که هنرمند در آن ظرف چند سال بتواند به درجه استادی برسد و دهه‌ها طول می‌کشد. بسیار خوشحالم می‌بینم هنرمندانی داریم که تمام عمر خود را صرف هنری کرده‌اند که نتیجه آن می‌تواند کتابت کلمات نورانی قرآن مجید باشد.

کد خبر 6089607